หลักธรรมคำสอนทางพระพุทธศาสนา

มรรค ๘ ( อัฏฐังคิกมรรค )

 

   (มรรค = อริยมรรค = มัชฌิมาปฏิปทา = มรรคแปด = ทางดำเนินชีวิตอันประเสริฐ = ทางสายกลาง)

                แนวทางดำเนินอันประเสริฐของชีวิตหรือกาย วาจา ใจ เพื่อความหลุดพ้นจากทุกข์เรียกว่า อริยมรรค แปลว่าทางอันประเสริฐ เป็นข้อปฏิบัติที่มีหลักไม่อ่อนแอ จนถึงกับตกอยู่ใต้อำนาจ ความอยากแห่งใจ แต่ก็ไม่แข็งตึงจนถึงกับเป็นการทรมานกายให้เหือดแห้งจากความสุขทางกาย เพราะฉะนั้นจึงได้เรียกว่ามัชฌิมาปฏิปทา คือทางดำเนินสายกลาง ไม่หย่อนไม่ตึง แต่พอเหมาะเช่นสายดนตรีที่เทียบเสียงได้ที่แล้ว

                คำว่ามรรค แปลว่าทาง ในที่นี้หมายถึงทางเดินของใจ เป็นการเดินจากความทุกข์ไปสู่ความเป็นอิสระหลุดพ้นจากทุกข์ซึ่งมนุษย์หลงยึดถือและประกอบขึ้นใส่ตนด้วยอำนาจของอวิชชา มรรคมีองค์แปด คือต้องพร้อมเป็นอันเดียวกันทั้งแปดอย่างดุจเชือกฟั่นแปดเกลียว องค์แปดคือ

 

๑. สัมมาทิฏฐิ           คือ ความเข้าใจถูกต้อง
๒. สัมมาสังกัปปะ    คือ ความใฝ่ใจถูกต้อง
๓ สัมมาวาจา           คือ การพูดจาถูกต้อง
๔.สัมมากัมมันตะ    คือ การกระทำถูกต้อง
๕.สัมมาอาชีวะ        คือ การดำรงชีพถูกต้อง
๖. สัมมาวายามะ      คือ ความพากเพียรถูกต้อง
๗. สัมมาสติ               คือ การระลึกประจำใจถูกต้อง
๘. สัมมาสมาธิ          คือ การตั้งใจมั่นถูกต้อง

 การปฏิบัติธรรมทุกขั้นตอน รวมลงในมรรคอันประกอบด้วยองค์แปดนี้ เมื่อย่นรวมกันแล้วเหลือเพียง 3 คือ
 ศีล สมาธิ และ ปัญญา    สรุปสั้น ๆ ก็คือ   การปฏิบัติธรรม (ศีล-สมาธิ-ปัญญา) ก็คือการเดินตามมรรค